'Gij zult niet doden'
ligt anno 2004 te gevoelig
Van onze verslaggever Ron Meerhof
'Een bijbels gebod waar niemand het mee oneens kan zijn', dacht de kunstenaar. Maar de wijkagent, door de burgemeester gestuurd, dacht daar anders over.
God is gezakt voor zijn inburgeringsexamen in Rotterdam. Zijn gebod 'Gij zult niet doden' ligt veel te gevoelig in de multiculturele samenleving anno 2004 en is derhalve onverwijld verwijderd uit de openbare ruimte. Bij zijn herexamen kan hij het misschien eens proberen met 'Wij zullen niet doden'. Dat is duidelijker.
Kunstenaar Chris Ripken heeft het zich serieus afgevraagd, afgelopen nacht: 'Heb ik toch iets verkeerd gedaan? Misschien wás het wel beter geweest als ik het had gehad over ''Wij'' in plaats van ''Gij''.' In een smekend gebaar steekt hij twee trillende handen uit: 'Maar dat moet toch eigenlijk niet hoeven? Toch?'
Ripkens emoties over de dood van Van Gogh ontlaadden zich dinsdagmiddag in een kunstwerk. Hij schilderde het bijbelse gebod over een opstijgende engel die hij al eerder op zijn gevel aanbracht, met daaronder de datum. 'De allereerste keer dat ik tekst gebruik om me te uiten. Als een spelregel', zegt Ripken. 'Een volstrekt waardenvrij en neutraal gebod waar helemaal niemand het mee oneens kan zijn.'
Mis. De volgende dag staat de wijkagent voor de deur: de tekst is potentieel opruiend, de schildering moet vóór twaalf uur verwijderd zijn. Zeker omdat Ripkens atelier vlakbij een moskee staat.
Daarop ontstaat een korte discussie waarin Ripken zich opeens heel alleen voelt. De wijkagent, die hij goed kent, lijkt opeens wel een vreemde, zoals hij praat: bars, officieel en doof voor argumenten. Dan komt de voorzitter van het moskeebestuur erbij staan. Gelukkig, denkt Ripken: die begrijpt me wel. Maar de voorzitter zegt diplomatiek dat hijzelf Ripkens standpunt wel goed vindt, maar dat anderen de tekst nu eenmaal verkeerd zouden kunnen opvatten.
Ripken nodigt de voorzitter daarop uit iets aan de schildering toe te voegen, bijvoorbeeld een equivalent in het Arabisch. 'Maar niemand reageerde. Het leek wel of ze me niet hoorden', zegt Ripken. 'Het werd steeds grimmiger.'
De agent vertelt dat hij rechtstreeks in opdracht van burgemeester Opstelten handelt. En er zou voor dergelijke teksten een richtlijn bestaan van het ministerie van Binnenlandse Zaken, uitgegaan na de moord op Van Gogh. En Ripken krijgt ook nog het dringende, nee, dwingende advies om toch vooral geen contact te zoeken met de media.
Maar twee verslaggevers van Cineac Noord, 'het kleinste tv-station van Nederland', dat opereert in Rotterdam-Noord, krijgen er lucht van, springen op de fiets en arriveren met draaiende
camera ter plekke. Die camera moet uit, sommeert de politie.
Kort daarop arriveert een spuitwagen van de Roteb om het kunstwerk te verwijderen. 'Dat trok ik niet', zegt verslaggever Wim Nottroth van Cineac Noord. Hij springt voor de schildering en wordt gevankelijk afgevoerd. Drie uur zit hij in een cel. Ondertussen dwingt de politie de cameravrouw om de beelden van Nottroths arrestatie te wissen.
De 52-jarige Nottroth zegt het 'heel vervelend' te vinden dat hij een paar uur in de cel zat. Hij is er nog steeds beduusd van. 'Wie had gedacht dat ik me voor gods woord zou laten opsluiten? Maar ik vond dat ik dit doen moest.'
Confessionele en gewoon gelovige politici blijken minder emoties te hebben bij het onderwerp dan atheïsten als Ripken en Nottroth.
CDA-wethouder Leonard Geluk van integratiezaken laat via een woordvoerder weten geen behoefte te hebben aan het geven van een reactie. De woordvoerder spreekt van 'een incidentje' dat al is 'opgelost' door deelgemeente Noord. 'Verder is het een zaak van de politie', zegt de woordvoerder. 'Bestuurlijk ligt de zaak bij Opstelten.'
Diens woordvoerder debiteert een volzin over afwegingen door individuele agenten die hun verantwoordelijkheid nemen waar het gaat om het beheerst en gecontroleerd omgaan met de verhoudingen in de samenleving, door zich af te vragen of een en ander verstandig is, juist op dit moment en op deze dag en in deze vorm.
'Heel simpel', zegt de woordvoerder. 'Niets meer en niets minder.' Hij voegt nog toe dat Opstelten van mening is dat met de gewraakte tekst zelf 'niks mis is, op zich.'
'Nee, dat moest er nog bijkomen', zegt Leefbaar-wethouder Marco Pastors, de enige die deze middag het onderwerp wél belangrijk genoeg vindt om er iets over te zetten. 'Die oproep is feitelijk juist, algemeen bekend, en in ons land volstrekt geïnternaliseerd. Het is te gek dat als opruiend te beschouwen. Het is een schitterend voorbeeld van de waanzin waarin we leven.'