Wat hebben de provincie Vlaams-Brabant, een Nederlands kunstenaarscollectief en een uroloog gemeen? Juist, ze hebben allemaal een werk dat noemt ‘Gender in de Blender’. De vraag die me deze zomer bezighield was: wat bezielt een wetenschapper en chirurg gespecialiseerd in de urologie (plas- en peniskunde), een boek te schrijven over een onderwerp buiten zijn directe expertise dat bovendien niets nieuws bijdraagt aan het genderdebat? En waarom nu?
Het enige wat ik kan bedenken is dat het iets te maken heeft met de groeiende aandacht dat het intersekse thema vandaag krijgt. Het lijkt mij ook geen toeval dat de chirurg in kwestie mee gangmaker is van de Gentse medische eenheid die zich inlaat met wat in internationale mensenrechten milieus omschreven wordt als: intersekse genitale mutilatie.
Tegelijkertijd ben ik ook dankbaar. Het boek laat toe een blik te werpen op het huidige denkkader van intersekse artsen. Het illustreert hoe de relatie arts/mens mank loopt. En waarom intersekse kinderen (en pubers net als volwassenen) nog steeds doelbewust worden verminkt en getraumatiseerd.
Het eerste wat opvalt is het ontbreken van enige vorm van verantwoording, referentie of verwijzing. Als lezer moet je maar geloven dat de autoriteit van de schrijver zelf, in dit geval een ’topdokter’ volgens de krant Het Laatste Nieuws, ruim voldoende is om te geloven wat er geschreven staat.
Als er nu een ding eigen is aan de intersekse problematiek is het net dat: de eigen opinie van de arts is belangrijker dan de wetenschappelijke onderbouw.
Het is opmerkelijk dat een topdokter halsstarrig vasthoudt aan de idee dat er verschillen bestaan tussen mannenhersenen en vrouwenhersenen
Het is, in dit kader, geen toeval dat artsen tot voor kort een witte jas droegen (en soms nog dragen). Het fungeert als uniform, en als wij, modale mensen, uniformen zien, dan hebben we geleerd om die persoon te vertrouwen. De inhoud van wat de uniformdrager meedeelt, wordt zelden in vraag gesteld, tenminste niet als het plausibel lijkt.
Vervolgens is het ook op zijn minst opmerkelijk te noemen dat een topdokter halsstarrig vasthoudt aan de idee dat er verschillen bestaan tussen mannenhersenen en vrouwenhersenen. Vandaag weten wij dat er geen betekenisvolle verschillen tussen de geslachten. Hersenen zijn net als elk ander orgaan: ontdaan van gender maar wel dynamisch aanpasbaar afhankelijk van de context waarbinnen ze functioneren. Ik verwijs hier graag naar het werk van Gina Rippon: ‘The Gendered Brain’ waarin de mythe rond zogenaamde mannen- en vrouwenhersenen doorprikt wordt.
Kortom, en tot spijt van wie het benijdt: mannen komen niet van Mars en vrouwen niet van Venus, we komen wel allemaal uit de buik van onze moeder.
Snel opereren is steevast de boodschap van intersekse artsen
Het gevaar van het steeds opnieuw refereren naar deze man-vrouw-tweedeling is dat als je een kind tegenkomt met seksekenmerken die niet in je eigen enge kader vallen, je je als arts geroepen kan voelen om hieraan te verhelpen. Met alle gevolgen van dien.
Tenslotte opent dit hardnekkig vasthouden aan deze stereotypie de poort naar een reeks andere afwijkingen die de relatie tussen arts en intersekse mens fundamenteel kunnen verzuren. Zo moeten wij ontdekken dat archetypische mannen moeten beschikken over, en ik citeer: ‘een flinke penis en grote ballen’. Dat was dan ook de enige reden waarom ik mijn puberteit op een operatietafel mocht doorbrengen. Om mij een paar ballen en een flinke penis aan te meten. Waar zijn de Grieks-Romeinse idealen gebleven? Waar zijn die goden met gewone penissen?
Ook blijken zoogdieren volgens onze topdokter nauwelijks te beschikken over zelfbewustzijn. Gelukkig is ook hier is de wetenschap reeds een paar stappen verder. De Cambridge Consensus bijvoorbeeld gaat ervan uit dat zelfbewustzijn iets is dat eigen is aan vele zoogdieren, maar ook aan vogels en ongewervelden. Kort door de bocht erkent deze groep wetenschappers dat de test voor het meten van zelfbewustzijn, niet is aangepast aan het publiek. Het is niet dat iets werkt voor mensen, dat het ook moet werken voor andere zoogdieren.
De problematiek van het zelfbewustzijn is: als je als kind niet slaagt voor de test (jezelf herkent in de spiegel), ben je een hoop vlees waarin je straffeloos kan snijden. Je weet het immers niet. Tenminste, daarvan wordt uitgegaan tot iemand het tegendeel bewijst. Snel opereren is steevast de boodschap van intersekse artsen. Dat je door in te grijpen een slagveld achterlaat aan organen die in de vuilbak eindigen en je je leven lang hormoontherapie moet volgen zijn details.
Als intersekse kind maakt je geen kans, tenzij je ouders hebt die intuïtief aanvoelen dat kinderen geen eigendom zijn
Als klap op de vuurpijl mocht ik lezen dat de reden waarom mannen en vrouwen zo anders lijken, alles te maken heeft met de evolutieleer. Die ideologie zegt dat mannen gebouwd zijn om te jagen, terwijl de vrouwen kinderen baarden en bessen gingen plukken. Helaas is ook dit al achterhaald. Zo weten wij vandaag dat mannen en vrouwen samen op jacht gingen, dat het opbrengen van kinderen een gedeelde activiteit was, enzovoort. Dit Hobbesiaans en Darwinistisch verlangen naar een geordende wereld met een scheiding van geslachten is echter nog vaak bon ton. Wat we vergeten is dat dit denken aanleiding geeft tot sexisme en het ‘recht-snijden’ van intersekse lichamen.
Als intersekse kind maakt je geen kans, tenzij je ouders hebt die, op zijn Kahlil Gibran’s, intuïtief aanvoelen dat kinderen geen eigendom zijn, maar wel door hen komen vanuit een hunkering van het leven naar zichzelf en dat ze het willen opnemen voor jou. Als intersekse kind, heb je geen argument. Je kan maar hopen dat je grote, blije en nieuwsgierige ogen genoeg mededogen teweeg kunnen brengen om gezien te worden als volwaardige mens. Je kan maar hopen dat je niet gereduceerd wordt tot: of een patiënt-zonder-expliciete-zorgvraag (lees: een middel om aan de kost te komen), of een casus (lees: een middel om te publiceren en meer autoriteit en reputatie te verzamelen). Ikzelf eindigde in beide categorieën. Check, en check.
Blijf ik nog zitten met een ongemakkelijk gevoel. Als ik Hannes verhaal in Piets boek las, vroeg ik me spontaan af of ze überhaupt op de hoogte was. Blijkt niet. Dan stel ik mij de vraag: waar is het respect van artsen voor de mensen wiens lichaam ze zich eigen hebben gemaakt? We zien in onze gemeenschap vaak dat niet enkel ons zelfbeschikkingsrecht wordt afgenomen, maar dat ook onze verhalen ongevraagd gebruikt worden om artikels te publiceren of, zoals in dit geval, boeken mee te verkopen.
Als je weet dat grosso modo 1 op 60 mensen geboren wordt met een intersekse variatie, dan ken jij ongetwijfeld iemand die, net als ik, net als Hanne en zovele anderen een lichaam heeft dat net een beetje anders is
Nu vraag ik jou, beste lezer, wat is nodig opdat wij als maatschappij zeggen: genoeg. De meeste mensen deugen inderdaad, ook de meeste artsen, en net daarom is de weg naar de hel, bezaaid is met goede bedoelingen en bedoelingen.
Vergis je niet: dit is geen ver van je bed verhaal, dit gaat ook jou aan. Als je weet dat grosso modo 1 op 60 mensen geboren wordt met een intersekse variatie, dan ken jij ongetwijfeld iemand die, net als ik, net als Hanne en zovele anderen een lichaam heeft dat net een beetje anders is.
Wil je meewerken, deelnemen aan de conversatie, meer weten, ons steunen of gewoon iets kwijt, laat ons iets weten. We horen je graag.
Emmanuelle Verhagen #FixYourHeartsNotOurParts #WeAreGolden
Emmanuelle (die/hun) is voorzitter van Intersekse Vlaanderen, de Vereniging van en voor Intersekse Personen. Hen is een intersekse non-binaire trans vrouw die in hun kinderjaren werd ‘genormaliseerd’ zonder hun toestemming. Vandaag woont die in een fantastische multiculturele wijk in het landelijke Wolvertem, samen met hun partner en poes Babelutte. Daarnaast is Emmanuelle intersekse mensenrechtenactiviste, medeoprichter en directeur van onze vereniging. In het dagelijks leven is hen actief als diversiteitsconsulente bij de Brusselse overheid. Daarnaast is die actief in het bestuur van çavaria, de LGBTQI+ koepel in Vlaanderen, net als in het bestuur van de LGBTQI+ groep binnen Actiris.
ZIZO wil een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over LGBTI+-thema’s. Daarom publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van hun/haar/zijn vereniging en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.
Bron: https://zizomag.be/opiniestukken/als-een-vos-de-passie-preekt-word-je-genderblend-nogal-zuur
Emmanuelle Verhagen
