Eerlijk gezegd is ‘coming out’ in Arnhem een beetje pijnlijk. De gemeente wil dolgraag het middelpunt van de LHBTI gemeenschap worden, getuige het regenboog-zebrapad dat midden in de stad ligt. Maar op de een of andere manier wil dat niet echt lukken. Zo is er geen transgendergroep Arnhem. Wel in Nijmegen of Utrecht. Ook het COC hier schijnt niet echt te bruisen.
Toen ik aan de vooravond van mijn ‘coming out’ stond, heb ik goed om mij heen gekeken in de stad. Ik kwam tot de conclusie dat ik de enige transgender was in Arnhem. In Amsterdam vind je op iedere hoek van de straat wel een vertegenwoordiger van de LHBTI gemeenschap, maar in Arnhem moet je ze met een vergrootglas zoeken.
In het kader van ‘coming out dag’ organiseerde de gemeente Arnhem een minisymposium over transgenders. Op de agenda stond een lezing van Alex Bakker, intermezzo door Mindmix, lezing van Eveline van de Putte, Ondertekenen verklaring van Dordrecht en toelichting Bregtje Visser over de samenwerking gemeente en Genderwende (GenderTalent). Natuurlijk voorafgegaan door koffie met taart en afgesloten met een borrel en hapjes.
De bijeenkomst werd gehouden in een klein zaaltje. Klaarblijkelijk werd er al van een lage opkomst uitgegaan. Er was ook weinig reclame gemaakt voor evenement, wat jammer is omdat het een heel interessant programma was. Om mij heen kijkend, moest ik mijn eerdere vaststelling, dat ik de enige transgender in Arnhem was, bijstellen. Het zijn er vier!
Het bal werd geopend door wethouder Martien Louwers, die direct vermelde dat ze niet bij de borrel kon zijn omdat ze andere verplichtingen had. Ze onderstreepte de intentie van de gemeente zich in te zetten voor de rechten en belangen van transgenders op de werkvloer en de arbeidsmarkt. Deze intentie zou bevestigd worden door het ondertekenen van de verklaring van Dordrecht. Daarbij vermeldend dat er ook echt actie op zou volgen. Wat die acties zouden inhouden bleef onduidelijk. In ieder geval wordt er onderzoek gedaan naar de omstandigheden waarin transgenders in Arnhem leven. Krijgen ze veel te maken met discriminatie en uitsluiting op de arbeidsmarkt? Dit is natuurlijk een goede eerste stap.
Alex Bakker hield zijn praatje over de geschiedenis van de transgenders in Nederland, waar hij ook een boek over geschreven heeft, ‘Transgender in Nederland’. Een zeer boeiend verhaal. Veel van wat hij vertelde was volledig nieuw voor mij. Zo wist ik niet dat er in 1954 en 55 al geslachtsoperaties werden verricht in Nederland. Nog niet de penisinversie zoals tegenwoordig, maar het kwam eigenlijk neer op een castratie. In Arnhem is ook in het verleden een operatie verricht, maar na de enorme stroom kritiek, die volgde op een publicatie in het Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, direct weer stopgezet. Daarna heeft ziekenhuis Rijnstate in Arnhem nog een tijdje een genderkliniek gehad, maar is ter ziele geraakt. Opvallend is dat aan het begin van de geschiedenis, de transmannen totaal niet in beeld waren.
Mindmix is een organisatie die jongeren betrekken bij diverse actuele maatschappelijke en sociale thema’s. Met prikkelende voorstellingen en interactieve workshops maken ze onderwerpen als seksuele diversiteit, bespreekbaar. Wij kregen een voorbeeldje. Een actrice vertelde op zeer aangrijpende wijze over haar broertje die eerst een zusje was. Als het over de jeugd gaat, wordt er altijd bij mij een zwakke plek geraakt. Ik voel weer hoe ik als kind gevangen zat en hoe graag ik had gewild om naar buiten te komen. Ik vocht tegen mijn tranen, bij het aanhoren van het verhaal.
Hierna schotelde Eveline van de Putte ons op, roerende wijze, verhalen van transgender ouderen voor. Verhalen die ze heeft beschreven in haar boek ‘Nieuwe Namen’. Ze vertelde ook dat er nog zoveel onbegrip is onder het personeel van verzorgingshuizen, als het over LHBTI ouderen gaat. Alsof het na een bepaalde leeftijd niet meer voorkomt. Ik was geschokt om te horen dat tegenwoordig nog steeds een verzorgster, die een man in vrouwenkleren op zijn kamer ziet, reageert met “doe eens Normaal!”. Het blijkt dat deze beroepsgroep nog geen idee heeft wat het betekend voor iemand om transgender te zijn.
Vervolgens tekende onze wethouder Martien Louwers en Brand Berghouwer, van Transgender Netwerk Nederland de verklaring van Dordrecht. De start van iets moois? Meer informatie over de tien punten uit het verdrag van Dordrecht kun je hier lezen: https://www.transgendernetwerk.nl/publicaties/verklaringvandordrecht/ . 
Helaas was het Bregtje Visser niet gelukt om te komen. Wat erg jammer is, omdat zij het hele verhaal concreter had gemaakt.
Daarna verdween de wethouder, omdat ze andere verplichtingen had. Gezien het aantal taken die zij in haar portefeuille heeft niet verwonderlijk, maar je kunt je afvragen of ze niet te veel op haar bordje heeft. Het gaf mij wel het gevoel van transgenders in Arnhem zijn leuk, maar er zijn belangrijkere zaken. Dat is natuurlijk veel te cynisch, maar ik vind het jammer dat ze niet even op de borrel gepraat heeft met transgenders, om een indruk te krijgen van wat er nu werkelijk speelt bij ons. Het viel ook op dat tijdens het napraten het voornamelijk over Nijmegen ging. In Arnhem is niks voor de LHBTI gemeenschap, zo lijkt het.
Na afloop ging ieder weer huns weegs. Alex en Brand naar Amsterdam, Eveline naar den Haag en de stagiaires die helpen bij het onderzoek vertrokken naar Rotterdam. Ineens realiseerde ik mij dat er totaal geen Arnhemmer, op de wethouder en organisatie na, aan het woord was geweest. Ik had dolgraag een praatje gehouden over mijn coming out als Arnhemmer en de reactie op de werkvloer. Maar blijkbaar hebben ze mij niet kunnen vinden. En dat trek in mijzelf aan, ik ben net zo onzichtbaar als al die andere transgenders in Arnhem. Ik denk dat dit een mooi thema is voor de volgende ‘coming out dag’, zichtbaar zijn als LHBTI’r in Arnhem. Wil iedereen wel zichtbaar zijn en hoe zichtbaar wil je zijn? Wil iedereen wel uit de kast komen? Zijn er mensen die het in de kast wel zo aangenaam vinden? Ik geloof niet dat Arnhem zit te wachten op een eigen gayparade, dat zit niet in de cultuur. Maar ik geloof wel dat er een behoefte is om je als LHBTI’r in Arnhem wat meer te profileren dan nu het geval is. Zo heb ik het altijd vervelend gevonden dat Tranvisie geen afdeling in Arnhem heeft.
Een tip voor de gemeente, begin volgend jaar wat eerder met de organisatie en zorg voor meer publiciteit vooraf. Dat zal de opkomst ten goede komen.
Woon je in Arnhem of omgeving en wil je mee doen aan het onderzoek naar de feitelijke leefstijl van transgender personen in de gemeente Arnhem, dan kun je contact opnemen met Jessica Tipker op het e-mailadres jessicatipker@arnhem.nl .
Auteur: Kaat
