Transgenders kunnen al enkele maanden niet meer terecht bij het VUmc. De Kamer wil dat minister Schippers het probleem snel oplost. Transgenders die een volledige geslachtsverandering willen ondergaan, zullen nog even moeten wachten. Het Amsterdamse VUmc heft de in januari ingevoerde patiëntenstop voorlopig niet op. In een debat met minister Schippers eiste de Kamer gisteren dat er snel een oplossing komt. De minister geeft de beurt aan de Nederlandse Zorgautoriteit, die een onderzoek instelt naar zorgverzekeraars en VUmc.
Waarom worden er geen transgenderpatienten meer toegelaten bij het VUmc? De afgelopen jaren is het aantal mensen dat een geslachtsverandering wil enorm toegenomen. Waar begin deze eeuw enkele tientallen transgenders werden geopereerd, meldden zich vorig jaar 400 volwassenen en 200 tieners bij het VUmc – anderhalf keer zoveel als in 2012. Dit jaar verwacht het ziekenhuis nog eens 1.000 patiënten. Het VUmc kan de kosten voor de operaties niet meer opbrengen en heeft daarom in december een patiëntenstop ingesteld. Harde feiten zijn er niet, maar volgens betrokkenen speelt de toegenomen media-aandacht een belangrijke rol bij de stijging. ‘Het laatste jaar is er enorm veel publiciteit geweest over transgenders’, zegt Petra van Dijk (51), interim-voorzitter van de Vereniging Genderdiversiteit. ‘Bladen en kranten schrijven erover, je had het KRO-programma Hij is een Zij, NRC-columnist Maxim Februari vertelde op televisie over zijn geslachtsoperatie. Transgenders herkennen zich in de verhalen en beseffen dat ze niet de enigen zijn die worstelen met hun identiteit. Daarom neemt de vraag toe. Kunnen transgenders niet ergens anders worden geholpen? Het VUmc is het enige ziekenhuis dat een volledige geslachtsbehandeling aanbiedt. Het traject duurt zes jaar en bestaat uit psychologische gesprekken, een hormoonbehandeling en als laatste de daadwerkelijke geslachtsoperatie. Het Universitair Medisch Centrum Groningen en het Leids Universitair Medisch Centrum behandelen ook transgenders, maar voeren alleen de eerste twee delen van de behandeling uit. Zij fabriceren, met andere woorden, geen penis of vagina. Transgenderorganisaties maken zich ernstige zorgen en willen dat er een einde wordt gemaakt aan de patiëntenstop. Van Dijk: ‘Ik heb begrepen dat er al 178 mensen zijn geweigerd bij het VUmc. Dat is een relatief klein aantal, maar het zijn wel allemaal mensen die worstelen met hun genderidentiteit. Deze mensen moeten op tijd worden geholpen en begeleid, anders kan het ernstige psychische gevolgen hebben. Dat weet ik helaas uit eigen ervaring.’ Wat gaat er nu gebeuren? De afgelopen maanden heeft het VUmc met zorgverzekeraars overlegd om tot een oplossing te komen. Volgens het VUmc komen de zorgverzekeraars niet met genoeg geld over de brug om aan de toegenomen vraag te voldoen. Het ziekenhuis zegt dat het huidige budget van 4,5 miljoen euro niet toereikend is voor de operaties, en vraagt om 9,5 miljoen euro. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) heeft een onderzoek ingesteld naar beide partijen. Er wordt gekeken of het ziekenhuis geen misbruik maakt van zijn marktpositie als enige aanbieder van transgenderzorg en of zorgverzekeraars wel genoeg maatregelen treffen om aan hun zorgplicht te voldoen. Ook kijkt de NZA of het mogelijk is de capaciteit uit te breiden naar de ziekenhuizen in Leiden en Groningen. Half april praat de organisatie met de minister. ‘Ik vind het een treurige situatie waarin we zijn beland. Ik had gehoopt dat de partijen er zelf uit zouden komen, maar dat is niet gebeurd’, aldus Schippers. Tekst: Nina Schuyffel De Volkskrant 27 maart 2014
