Nederland als veilige haven voor mensen die onderdrukt worden of het risico lopen in eigen land te worden vervolgd. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft zich de afgelopen jaren moeten buigen over een aantal uitzonderlijke asielzoekers: ’seksvluchtelingen’ uit Roemenië’. Deze transseksuele mannen zouden zo’n beetje letterlijk zijn weggepest uit Roemenië, nog voordat dit Oost-Europese land begin dit jaar toetrad tot de EU. Een aantal van hen is inmiddels op kosten van de Nederlandse belastingbetaler bij het VU Medisch Centrum Amsterdam omgebouwd tot vrouw. Een klokkenluider van de Sociale Dienst Amsterdam ontdekte dat ze inmiddels werken in de Nederlandse seksindustrie, terwijl ze ook een uitkering ontvangen. Hoe gastvrij kan een land zijn?
Jan de Koning*, ambtenaar bij de Sociale Dienst van de gemeente Amsterdam, duikt achter de bestuurdersstoel op het moment dat wij onze auto op deze regenachtige vrijdagavond de tippelzone van de Europalaan in Utrecht insturen. Met een ruk trekt hij zijn jas over zijn hoofd, bang om herkend te worden door de cliënten van dezelfde Sociale Dienst. Want terwijl ze een uitkering ontvangen, klussen de Roemeens ’dames’ hier in de late uurtjes lustig bij. De Europalaan is de grootste tippelzone in Nederland, sinds die van de Keileweg in Rotterdam en de Theemsweg in Amsterdam zijn gesloten. Prostituees reizen van heinde en verre naar dit Utrechtse industrieterrein om al flanerend over de trottoirs hun klanten op te pikken. „Daar”, wijst Jan, spiedend vanonder zijn jas. „Dat is een Roemeense. En die hoort erbij, en die, en die…” Jan de Koning, die uit vrees voor represailles van de groep Roemenen en ook vanwege zijn status als ambtenaar, niet met zijn echte naam in de krant durft, heeft het de afgelopen jaren allemaal voor zijn eigen ogen zien voltrekken. Roemeense ’seksvluchtelingen’ die hun toevlucht hebben gezocht tot het veilige en liberale Nederland en – nadat ze hun vluchtelingenstatus hadden gekregen – zich op kosten van de Nederlandse gemeenschap tot vrouwen hebben laten ombouwen bij het VU Medisch Centrum in Amsterdam. À raison van, gemiddeld, zo’n €65.000 per persoon. De Roemenen werken, zo ontdekte de oplettende ambtenaar, inmiddels bijna allemaal in de Nederlandse seksindustrie. Aanvankelijk op de beruchte Amsterdamse Theemsweg, die onder meer werd gefrequenteerd door PvdA-prominent Rob Oudkerk, maar nadat dit seksuitgaansgebied werd gesloten, weken ook deze Roemeense prostituees uit naar Utrecht. Natuurlijk heeft De Koning de misstanden verschillende keren aangekaart bij zowel de fraudeafdeling van de Dienst Werk en Inkomen van de gemeente Amsterdam als de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), maar tot op heden zonder resultaat. „Ik kreeg van de rechercheurs aldoor te horen dat ze heel blij waren met de informatie, maar vervolgens is er niets gebeurd.” De klokkenluider besluit nu zijn dossier openbaar te maken in De Telegraaf omdat hij vindt dat er sprake is van totaal doorgeschoten Nederlandse gastvrijheid. „Hun jarenlange behandelingen zijn volledig door de verzekering betaald. Ook de eindeloze hormoonkuren die nodig zijn voor de geslachtsverandering zijn allemaal vergoed. De duurste medicijnen worden betaald. Het lijkt alsof deze groep vluchtelingen op handen wordt gedragen, terwijl een alleenstaande moeder moet rondkomen van €700 en ik bij haar thuis de tandenborstels moet tellen. En deze Roemenen gooien het geld over de balk. Dat doet pijn. Wij werken met z’n allen om deze groep mensen te onderhouden. Echt, het vreet aan mij als je deze praktijken meemaakt.” Jan de Koning kent de namen en de ’rugnummers’, de adressen, de uitkeringen en zelfs het bedrag (circa €5000) dat ze kregen om hun huurwoningen in te richten. Volgens De Koning gaat het om een groep van circa twaalf personen, overigens ook afkomstig uit enkele andere voormalige Oostblokstaten. Enkelen van hen zitten nog steeds in de wachtkamer bij VUmc en weten nog niet of zij de geslachtsveranderende operatie vergoed zullen krijgen. Overigens komen we ook deze, nog niet ’verbouwde’ transseksuelen op onze rondgang op de Europalaan tegen. Tijdens het stapvoets rijden met geopend raam komt een van hen naar de auto toe en spreekt mij aan. Jan de Koning duikt nog verder achter mijn stoel in elkaar, bang dat hij zal worden herkend. „Dat was C.”, zegt hij even later, als we verder rijden. Eerder op de avond zijn we twee Roemenen – de, volgens de ambtenaar, eeneiige transseksuele tweeling S. en H. – vanaf hun huurwoning in Amsterdam-West gevolgd naar het Utrechtse ’seksuitgaansterrein’. Bij het verlaten van de woning lijken de operaties, zo in het schijnsel van de straatlantaarns, goed gelukt: twee op het eerste gezicht aantrekkelijke, hooggehakte blondines verlaten de woning en lopen naar de aan de overzijde geparkeerde auto. Bij een nadere beschouwing vallen de wel zéér forse benen en bouwvakkersbrede schouders op, maar ach, dat is een detail. Het is even na negenen en, zo bevestigt onze klokkenluider, het begin van een reguliere ’werkdag’ voor de ’dames’. We volgen de auto via de ring Amsterdam, rijksweg A2, ring Utrecht, naar de tippelzone aan de Europalaan. De auto wordt in de buurt geparkeerd en onze ’dames’ gaan inderdaad aan de arbeid. Het is een drukke avond, de bestuurders van de auto’s, bestelbusjes en zelfs vrachtauto’s rijden bumper aan bumper door de regen, op jacht naar een verse prooi. De Koning heeft als privéspeurneus aardig wat voorwerk verricht, want hij heeft de ’bewegingen’ van de seksvluchtelingen precies in beeld. „Er zijn gemiddeld twee avonden dat ze NIET werken, verder zijn ze iedere avond en nacht op pad. Ze doen ook escort en ze verdienen, schat ik, op een avond gemiddeld zo’n €700 per persoon. Duizenden euro’s per maand, naast de uitkering van de sociale dienst en naast de huursubsidie die ze ontvangen. Geen wonder dat je dan een luxeleven kunt leiden. Het zou mij niet verbazen als de groep ook woningen heeft in Roemenië.” „Bijna alle Roemenen zijn omgebouwd tot vrouw”, zo zegt hij. „Ze wonen in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en onder andere Zaandam. Ze zijn in de loop van de jaren allemaal naar Nederland gekomen en hebben hier een verblijfsvergunning aangevraagd. Blijkbaar met succes, want de meesten hebben inmiddels een Nederlands paspoort, een sofinummer, een huurwoning, huursubsidie en zorgtoeslag. De huizen waarin ze wonen zijn over het algemeen behoorlijk duur ingericht, compleet met lcdschermen, dure meubels, luxe bedden en van die superkoelkasten. Geloof mij: als je alléén van een uitkering moet leven, kun je dat nóóit betalen.” Roemenië is per 1 januari 2007 lid geworden van de Europese Unie. Het VU Medisch Centrum is bekend met het fenomeen van de Oost-Europese seksvluchtelingen. Het ziekenhuis werkt volgens strakke richtlijnen vóórdat tot de kostbare geslachtsveranderende ingreep bij de asielzoekers wordt overgegaan. Deze ombouw van transseksuele mannen (of vrouwen) wordt uitgevoerd door het zogeheten genderteam, een team van medici, psychiaters en psychologen met verschillende specialismen, die de hele behandeling begeleiden en uitvoeren. In totaal duurt de behandeling ten minste vier jaar. Het gaat bij de behandeling inderdaad niet alleen om Nederlanders. Bernie Hermes, woordvoerder van het VUmc: „Alle mensen die in Nederland wonen en werken komen voor behandeling in aanmerking, ook buitenlanders, zolang ze maar hier verzekerd zijn en hier ook mogen blijven. Wij maken geen onderscheid tussen Nederlanders en buitenlanders die in Nederland wonen.” Het VUmc stelt dat bij de ombouw van Oost-Europeanen de daarvoor geldende procedures strikt zijn gevolgd. „Het betreft hier vooral een verzekeringsverhaal. Of je nu Nederlander bent of buitenlander, of je nu diabetes hebt of een geslachtsaanpassende ingreep wilt: je moet verzekerd zijn en in Nederland mogen blijven. Dat geldt voor alle patiënten die zich bij ons melden. Voor het genderteam geldt één uitzondering: voor asielzoekers mogen we alléén de diagnose doen, dat geldt vanaf circa 1995, toen zijn er Kamervragen over gesteld. Deze uitzondering geldt alléén voor deze groep. De uitkomst van de diagnose sturen we naar de advocaat en de IND (Bureau Medische Adviseurs). Dáár wordt dan verder besloten wat er met de asielzoeker gebeurt. De regel is dat als hij of zij een verblijfsvergunning krijgt, de behandeling kan plaatsvinden.” Sinds het einde van de jaren negentig is volgens het VUmc bij circa tien Oost-Europese asielzoekers de diagnose gesteld dat ze voor een geslachtsveranderende ingreep in aanmerking kwamen. Daarna werden zij – zoals voorgeschreven – aangemeld bij het Bureau Medische Adviseurs van de IND. Drie personen wachten nog op een beslissing van de IND, de rest heeft de geslachtsveranderende behandeling achter de rug. Het werkelijke aantal behandelde Oost-Europeanen kan hoger liggen, want, zo tekent VUmc aan, mensen die een Nederlands paspoort hebben verkregen, worden als ’Nederlander’ geregistreerd, ook als ze van elders komen. De kosten van de behandelingen van de asielzoekers komen voor rekening van de zogeheten ziektekostenregeling asielzoekers (ZRA). Dat is een verplichte ziektekostenregeling voor asielzoekers en voor bepaalde categorieën vreemdelingen. De ZRA wordt in opdracht van het Centraal Opvang Asielzoekers uitgevoerd door de verzekeraar VGZIZA Groep. * De naam van Jan de Koning is veranderd. Zijn echte naam is bij de redactie bekend. De Roemeense seksvluchtelingen hebben, ook na herhaald aandringen, geweigerd om commentaar te geven. „Wij geven geen interviews”, lieten zij ons weten. De Dienst Werk en Inkomen van de gemeente Amsterdam laat weten niet te (kunnen) communiceren over individuele uitkeringsgerechtigden. Bron: De Telegraaf d.d. 17 februari 2007“
