Deze week is het de Antwerp Pride week. Een week om eens stil te staan bij waar we vandaag staan als het gaat over de holebi- en transrechten (LGBT) in ons land. “Binnenin de LGBT-gemeenschap heerst het gevoel dat vooral mensen met een andere genderidentiteit het nog het zwaarst te verduren hebben als het gaat om aanvaarding in onze maatschappij, omdat ze het meest afwijken van de heersende normen”, vertelt Uwi Van Hauwermeiren (28). Het gaat dan om personen die zich niet vinden in de klassieke opdeling man-vrouw (non-binair) of die zich niet identificeren met hun geboortegeslacht (trans). Vanhauwermeiren identificeert zich als non-binair en bokst elke dag op tegen heersende stereotype beelden om op een dag volledig zichzelf te kunnen zijn.
Onderaan dit artikel staat een verklarende woordenlijst over non-binariteit. Bekijk hieronder de getuigenis van Uwi en lees voort onder de video:
De grootste misvatting rond non-binariteit is dat het een trend is van de laatste jaren. In de cultuur van de indianen spraken ze drie decennia terug al over “Two-Spirits”: personen die kenmerken van man en vrouw in één genderidentiteit combineerden. Als je je identificeert als non-binair persoon, kan het ook zijn dat je bijvoorbeeld geen fysieke, maar een sociale transitie doormaakt om je thuis te voelen in je lichaam.
Dit uit zich dan in bijvoorbeeld in androgyne kledij of in sociale gedragingen. “Ikzelf sluit bijvoorbeeld niet uit dat ik ooit met hormonen begin, maar ik identificeer mij niet als transgender omdat ik niet volledig van geslacht wil veranderen”, vertelt Van Hauwermeiren.
Waarom andere voornaamwoorden?
“Het is voor non-binaire personen belangrijk dat je hun met de juiste voornaamwoorden aanspreekt: “die”, “hen”, en “hun”. Dat zorgt wel eens voor misverstanden in gesprekken, want onze Nederlandse taal is daar nog niet volledig op voorzien. Wij verkiezen die nieuwe voornaamwoorden omdat het neutrale, nieuwe termen zijn waar geen vaste rolpatronen aan vasthangen.”
“Als andere mensen deze termen ook gebruiken, helpt dat ons om ons geaccepteerd te voelen in onze neutrale genderidentiteit”, zegt Van Hauwermeiren. “Omdat wij in de minderheid zijn, hebben wij niet echt rolmodellen. Daarom is die erkenning, ook door anderen, van groot belang.
Vertraging van geluk
Van Hauwermeiren vertelt dat hun parcours als non-binair persoon al veel tijd in beslag nam. “Mijn lichaam transformeren naar wie ik in mijn hoofd ben, leidt ertoe dat ik telkens meer met mezelf samenval. Dat slorpt veel tijd op, maar het is de enige manier om mijn geluk na te streven. Sommige van mijn vrienden kunnen een appartement kopen, terwijl ik geld moet sparen voor mijn transitie.”
Mensen zien altijd het eindresultaat van een transitie, maar de weg die eraan vooraf gegaan is, dat is een lang en traag proces van aanvaarding in jezelf
“Toch ben ik blij dat ik er vroeg mee aan de slag gegaan ben”, zegt Van Hauwermeiren. “In het geval van een fysieke transitie is het echter afgeraden om er te lang mee te wachten. De lichaamskenmerken die bij een bepaald geslacht horen, kun je immers na bepaalde tijd minder makkelijk tenietdoen. Zo is het bijvoorbeeld voor transvrouwen op leeftijd moeilijker om een zware baardgroei weer teniet te doen, want daar horen zware laserbehandelingen bij.”
“Mensen zien altijd het eindresultaat van een transitie”, benadrukt Van Hauwermeiren. “Maar de hele weg die eraan vooraf gegaan is, dat is een lang en traag proces van aanvaarding in jezelf, wat deels ook te maken heeft met de aanvaarding door de maatschappij. Ik hoop dat er een dag komt waarop de stereotype beelden rond gender voorgoed voorbijgestreefd zijn, zodat wij eindelijk aanvaard worden zoals we zijn.”
Wat is non-binariteit?
Non-binair
Een non-binair persoon is iemand die zich niet thuis voelt in de binaire gendercategorieën man of vrouw en zich beter voelt bij een andere, niet-binaire genderidentiteit. Dit uit zich soms in de genderexpressie, door mannelijke en vrouwelijke kenmerken te combineren of net te verwerpen. Genderidentiteit en genderexpressie zijn echter niet per definitie met mekaar verbonden. M.a.w. de uiterlijke verschijning kan verschillen van hoe een non-binair iemand zich vanbinnen voelt.
Aanspreekvormen
Non-binaire personen voelen zich vaak niet comfortabel bij de binaire hij/zij, hem/haar, zijn/haar voornaamwoorden. Hun verkiezen eerder de voornaamwoorden: die, hen en hun.
Hoe vaak komt gender non-binariteit voor?
Sinds de toenemende aandacht voor het “non-binaire” binnen het genderspectrum hebben veel mensen die zich vroeger gedwongen voelden tussen “man of vrouw” te kiezen meer vrijheid gekregen. Iemand die vroeger voor transgender werd aangezien, maar alleen verlangde naar een gedeeltelijke geslachtsaanpassing, kwam vroeger niet in aanmerking voor een medische behandeling. Wie de knoop dan toch maar in de richting van medische behandeling doorhakte, diende dan ook “all the way” te gaan. Hierdoor zijn een aantal non-binaire personen vroeger ten onrechte als transman of transvrouw bestempeld. Uit een studie van 2018 bleek dat 22% van de transgenders zich als non-binair identificeerden.
