Transgenders moeten hun identiteitspapieren kunnen wijzigen voordat ze of zonder dat ze een sekseverandering hebben ondergaan. De Nederlandse wet stelt een hormoonbehandeling, een operatie en een definitieve sterilisatie verplicht, maar dat is een schending van mensenrechtenverdragen. Dit schrijft Human Rights Watch in een rapport dat donderdag aan staatssecretaris Teeven van Justitie wordt aangeboden.
Nederland erkende 25 jaar geleden als eerste Europese land de rechten van transgenders maar is die leidende positie nu kwijt, zegt Boris Dittrich, directeur van het seksuele minderhedenprogramma van Human Rights Watch. Tal van andere landen, waaronder Groot-Brittannië, Portugal en Uruguay, hebben de wet al aangepast: wie daar op papier van geslacht wil veranderen, hoeft niet per se een medische behandeling te ondergaan. Ook in Nederland moet het Burgerlijk Wetboek worden gewijzigd, schrijft Human Rights Watch. Een verklaring van een multidisciplinair team of een behandelend arts of psycholoog moet voortaan voldoende zijn, verduidelijkt Dittrich. In Nederland wonen tussen de 30- en 100 duizend transgenders. Zij kunnen pas officieel van geslacht veranderen als bij hen baarmoeder of testes zijn verwijderd. Met een medische verklaring kunnen ze dan naar de rechtbank. Zelfs hun voornaam kan voor die tijd niet worden aangepast omdat de wet bepaalt dat die niet ‘ongepast’ mag zijn. Maar de wachtlijst voor behandeling is lang en het duurt jaren voordat transgenders aan de wettelijke voorwaarden voldoen, aldus Dittrich. ‘Al die tijd leven ze met identiteitspapieren die hun geen recht doen.’ Er zijn bovendien ook transgenders die geen of slechts een gedeeltelijke behandeling willen. ‘Voor hen is een officiële geslachtsverandering nooit mogelijk.’ De gedwongen operatie en sterilisatie zijn ooit in het wetboek opgenomen om mensen tegen zichzelf te beschermen, zegt Dittrich. ‘Gevreesd werd dat ze te snel zouden besluiten.’ Maar medische en legale aspecten worden daarbij door elkaar gehaald, zegt Dittrich. ‘Of iemand zich laat behandelen, moet een persoonlijk besluit zijn, dat wordt genomen in samenspraak met artsen, gebaseerd op medische en psychologische gronden.’ Ook het belang van ongeboren kinderen speelde mee in de verouderde wet. Voorkomen moest worden dat iemand die officieel nog geregistreerd staat als man toch een kind zou baren of een geregistreerde vrouw vader zou worden. In de nieuwe wet moet het ook mogelijk worden dat transgender jongeren op papier hun geslacht laten veranderen voordat ze meerderjarig zijn, zegt Dittrich. Angst voor spijtoptanten is er niet, zegt hij. ‘Er zijn hele strenge protocollen voor de behandeling van jongeren en daarbij kan dit aspect worden meegewogen.’ ————————————– De overheid moet uit ons ondergoed blijven heet het rapport dat Human Rights Watch opstelde over de situatie in Nederland. Interviews met transgenders maken duidelijk tot welke publieke vernederingen en frustraties de wetgeving leidt. ‘Elke keer als ik naar een officiële instantie moet, word ik ontvangen met opgetrokken wenkbrauwen. Steeds moet ik van alles uitleggen.’ ‘Ik was al vijftig toen ik van een vrouw een man wilde worden. Van mij mochten mijn eierstokken blijven zitten, ze functioneerden toch niet meer. Maar er was een legale reden om ze eruit te laten halen, dus dat heb ik maar gedaan.’ ‘Mijn vriendin, een transvrouw, is ooit de trein uitgezet omdat de conducteur niet geloofde dat zij dezelfde persoon was als op haar id-bewijs.’ ‘Toen ik in een Britse pub alcohol bestelde, wilde de barkeeper mijn id-bewijs zien om mijn leeftijd te controleren. Toen hij de v in mijn paspoort zag, zwaaide hij het boven zijn hoofd, riep collega’s en bezoekers erbij en schreeuwde: ‘Kijk, het is een meisje. Ik was zo bang dat een of andere idioot me in elkaar zou slaan.’ ‘Ik zat in de wachtkamer van het ziekenhuis toen de verpleegkundige meneer H. kwam halen. Weet je wel hoe vernederend het is als je dan als vrouw in een volle wachtkamer op moet staan?’ ‘Het heeft eeuwen geduurd voordat ik een goede baan had. Steeds vormden de officiële documenten een probleem.’ ‘Ik laat mijn identiteitsbewijs thuis, dan riskeer ik maar een boete. Het is voor mij ook een vals bewijs, want de persoon die daarop staat ben ik allang niet meer.’ Bron: De Volkskrant, 13 september 2011 Auteur: Ellen de Visser
