Voorwoord: Het is érg lang geworden, en ik hoop dat dat niet afschrikt. Daarnaast wil ik er op wijzen dat ik niemand hiermee wil aanvallen, en dat dit puur mijn eigen wereldbeeld is waar ik zelf een boel aan heb gehad, maar waarmee je het niet eens hoeft te zijn.
Ik probeer me meestal bij dit soort discussies afzijdig te houden omdat het snel in ruzies kan resulteren omdat het een persoonlijk onderwerp is en sommigen zich door mijn mening voelen aangevallen. Veel transseksuelen, bijvoorbeeld, zijn die-hard overtuigd dat vrouwelijkheid bestaat, dat vrouwen andere hersenen hebben, enzovoorts. Misschien heeft dat een boel te maken met het gevoel 'echt' te willen zijn, in plaats van een soort acteur, of misschien heeft het er iets mee te maken dat er dan gezegd kan worden dat het niet hun eigen schuld is, omdat het 'de natuur' is. Maar omdat ik je verhaal zo erg herkende en er zelf heel lang mee heb geworsteld dacht ik dat je misschien iets kan hebben aan mijn ideeën hierover.
Zelf ben ik van een andere mening gediend dan de bovenstaande. Door mijn studie Filosofie, en dan met name ook Taalfilosofie, ben ik tot veel inzichten gekomen over de aard van taal, de manier waarop mensen de wereld bekijken en de categorieën die we aanbrengen om de wereld te kunnen begrijpen. Want dat zijn het, 'man' en 'vrouw': categorieën. Categorieën die we hebben gecreeerd om beter met de wereld om te gaan. In de gigantische wereld van vroeger, waar alles vreemd is, doet het onbekende angstig en onvertrouwd aan. Door de dingen om je heen te benoemen kun je ze een plaats geven, worden ze vertrouwd en bekend, en valt er over te praten. Je ziet iets dat anders is dan het andere, en vervolgens oordeel je dat het één X is en het ander Y. Alles wat voortaan op X lijkt dat is ook een X, en alles wat op Y lijkt is een Y.
Het probleem is echter, en probeer dit maar eens toe te passen op andere concepten, dat vrijwel geen van de categorieën duidelijk te specificeren valt.
Wanneer iets voldoet aan de categorie X, en we zeggen voortaan "Dat is een X" dan kunnen we zeggen dat we de waarheid spreken. Immers, het voldoet aan de (vage) kwalificaties die we hebben uitgeengezet voor X, dus is het X. Maar in dat hele proces vergeten we één gigantisch belangrijk feit, en dat is dat
X bestaat niet, maar X is een categorie, een concept, wat we zelf hebben bedacht om bepaalde soorten dingen te benoemen.
Als je in de natuur of maatschappij gaat zoeken naar de exacte definitie van een concept als geslacht (of ras, of diersoort, of de vraag of Pluto nu een planeet of niet is) dan zul je flink teleurgesteld worden. Die bestaan namelijk niet, omdat wij ze zelf op enorm vage wijze creëren.
Wij bepalen wanneer iets een planeet is of niet, en die bepaling is niets meer dan een afspraak tussen mensen die hebben afgesproken wanneer iets een planeet is, en wanneer iets te klein is om een planeet te kunnen zijn. In feite bestaan planeten niet. Er zijn gewone stukken zwevende stenen, waarvan sommige immens groot zijn en sommige erg klein. Wanneer Pluto zich zou afvragen "Ben ik nu een planeet, of asteroide, of iets anders?" zou het een fundamentele fout maken die denk ik niet zo heel anders is als de vraag 'Man, of vrouw?'.
Simpel gezegd: 'Tafels' bestaan niet. Er zijn dingen, die soms 4 poten hebben en soms niet, met meestal een breed blad erboven waar je iets op kunt zetten, en die zijn van allerlei verschillende materialen gemaakt, en die noemen we tafels. Maar een tafel is geen tafel uit zichzelf, het is gemaakt van 4 houten poten (bijvoorbeeld) en een tafelblad, en het is pas een tafel wanneer het op een bepaalde manier georganiseerd is (namelijk, wanneer je het blad op de poten zet).
Hetzelfde geld voor mensen, mannen en vrouwen. Zowel de man en de vrouw bestaat niet. Er zijn simpel mensen, waarvan sommige een vagina hebben en borsten, en sommigen een penis en een baard. En als je ze bij elkaar zet krijg je soms kinderen, maar soms ook weer niet want niet iedereen is vruchtbaar of heeft de 'juiste' lichaamsconfiguraties. Weer anderen hebben zowel een vagina als een penis, en weer anderen hebben alleen een penis maar geen baard. Sommige van de mensen met borsten en een vagina hebben bepaalde chromosomen en hormonen, maar niet allemaal. Datzelfde geld voor de mannen.
Het hebben van een bepaald geslachtsorgaan verlaag ik dan ook tot een arbitraire lichaamseigenschap, net zoals het wel of niet hebben van blanke of zwarte huid. Of het wel of niet hebben van zwart, blond of bruin haar.
En voordat men in de pen klimt om mij er (bijvoorbeeld) op te wijzen dat een vrouwelijk lichaam oestrogeen aanmaakt, en een mannelijk lichaam testosteron aanmaak, en dat dat tot verschillende soorten mensen (in gedrag en lichaam) leidt.... Ja, dat klopt. Sommige lichamen maken veel testosteron aan. Anderen maken veel oestrogeen aan. Maar zoals ik zei, dat zijn arbitraire lichaamseigenschappen, net zoals het wel of niet hebben van een vagina. Je lichaam bepaald niet wie jij bent! Als je je been er af hakt en weg gooit, wie ben jij dan? Ben jij dat been, wat daar op de grond ligt? Of ben jij de persoon die het weg gooide? Of ben je alletwee? Onzin, je bent dat been niet. Dat been was ooit onderdeel van je lichaam, maar nu niet meer. Dat stukje lichaam is niet wat je identiteit is.
Het categoriseren helpt ons in het dagelijkse leven een boel om met elkaar te praten. Doordat ik zeg 'Tafel' hoef ik niet te zeggen 'Zo'n ding met meestal vier poten waar je iets op kunt zetten, of van kunt eten' en door categorieen aan te maken kunnen we dáár weer boven op bouwen door ándere categorieen te maken die er gebruik van maken. Zo leid de categorie 'vrouw' tot 'vrouwelijk' en 'vrouwenpraat' of 'vrouwenschoenen'. Geen van deze 'subcategorieen' zijn overigens echt duidelijk te definieren. Wederom, omdat deze dingen
eigenlijk helemaal niet bestaan. We hebben ze zelf gecreërd.
Met deze wereldvisie kom je echter in conflict met verschillende andere wereldvisies die andere mensen er op nahouden. Als je het bovenstaande als waar aanneemt, volgt logischerwijs ook dat niemand mannelijk of vrouwelijk geboren wordt, en dat geld dan ook voor mensen die Transseksueel (weer zo'n categorie) zijn.
Ook het genderteam bij het VU is het geloof ik niet met me eens. Ook zij geloven in absolute categorieen 'man' en 'vrouw'. Of dit vanuit een absolutistische wereldvisie komt, of vanuit het idee dat een tussenvariant tegen te veel sociale problematiek aan zou lopen, weet ik niet. Ik geloof dat het vooral het eerste is, want biologie, geneeskunde, natuurkunde zijn allemaal vrij exacte vakken waarbij men niet in de breedte wordt opgeleid wordt en de moraliteit en ethiek van categorisatie niet aan bod komt.
Wat betekent dit alles dan voor ons? In feite is het heel simpel, en intuitief: Het enige waarvan je zeker kunt zijn, dat ben je
zelf.
Dat betekent niet dat alle concepten zoals mannelijkheid en vrouwelijkheid zomaar het raam uitgegooid kunnen worden. Of dat transen niet goed snik zijn, omdat vrouwelijkheid toch niet bestaat. Helemaal niet. Juist doordat we de categorieen van 'man' en 'vrouw' hebben bedacht hebben we problemen gecreerd, net zo goed als opgelost. We hebben het tot het punt laten komen waarop we zeggen dat iedereen die als man wordt geclassificeerd zich op een bepaalde manier moet gedragen en kleden, terwijl mensen die als vrouw worden geclassificeerd zich anders moeten gedragen en kleden.
Deze 'indoctrinatie' begint al op zeer jonge leeftijd. Zelfs voor de geboorte wordt een kinderkamer al lichtblauw, of lichtroze ingekleed. Meisjesbabies hebben andere namen dan jongensbabies. Meisjesbabies krijgen poppen, roze stofzuigertjes en prinsessenkroontjes voor hun verjaardag. Jongens krijgen speelgoed geweertjes, heftrucks en een voetbal. Later, als ze groot worden, voeren we het nog verder door. Jongens moeten vooral stoer zijn, mogen niet huilen. Meisjes moeten vooral
niet stoer zijn (vroeger dan, tenminste) en behandelen we alsof ze heel teer zijn (je mag geen meisjes slaan!).
We doen allemaal alsof mannen en vrouwen twee verschillende soorten wezens zijn, en op het eerste gezicht lijkt dat ook zo.
Maar dat je twee verschillende soorten mensen krijgt is ook geen wonder als je ze hun hele leven radicaal anders hebt behandeld.
Hormonen en verschillende hersenstructuren die verantwoordelijk zijn voor verschillend gedrag tussen mannen en vrouwen wil ik nog wel hier behandelen, maar dan wordt de post een beetje té lang dus daar moet je maar specifiek naar vragen als je dat wilt.
En transen dan? Tja, ik denk dat we/ze allemaal een andere reden hebben. Sommigen voelen zich misschien gewoon prettiger in de sociale vrouwen-rol (zoals ik). Anderen hebben misschien een afkeer van het stoere, of juist het softe. En een travestiet zou misschien walgen van de verplichtingen en begrensingen die hem worden opgelegd door de categorisatie, en zijn travestie uitingen gebruiken om zich niet te laten beperken tot slechts één wereld.
En als je je gewoon prettiger voelt in de vrouwelijke rol, ben je dan een 'female impersonator'? Ja, in principe wel, maar dat geld voor iedereen die vrouw is, want vrouwen bestaan niet. Alleen het idee/concept/categorie van 'Vrouw' bestaat, en dat proberen we met z'n allen te benaderen.
En om dit lange verhaal maar even tot een einde te breien, sluit ik af met één ding wat ik de afgelopen zware jaren heb geleerd:
Jij bent de auteur van je eigen leven, en
Jij bepaald wie je bent, wat je bent, en hoe je daar mee omgaat. En
niemand heeft het recht je te vertellen wat goed of fout is.
De geschiedenis wijst uit dat zelfs de zogenaamde experts die de regels maken er meestal achteraf toch naast bleken te zitten. Zie bijvoorbeeld de categorieen Mens tegenover Dier (mensen zijn tegenwoordig ook dieren) of de categorie Neger tegenover Blanke (vroeger dachten we ook dat die fundamenteel anders waren).
Een van de laatste vormen van geaccepteerde discriminatie is dan ook die tussen mannen en vrouwen.
Maar ja, dit is dan
mijn wereldvisie, en ik schijn daar nou eenmaal een beetje uniek in te zijn
)